ادبیات دفاع مقدس در حالی متولد شد که هنوز رزمندگان و سربازان انقلاب خمینی در جبهههای نبرد در برابر دنیا ایستاده بودند و مشغول دفاع از کیان جمهوری اسلامی و ارزشهای انقلاب مردمی اسلامی بودند.
این ادبیات امروز بعد از گذشت ۲۶ سال از پایان دفاع مقدس به بالندگی رسیده و میتواند حرفی برای گفتن داشته باشد.
نویسندگان نیز که نسل اول و دوم آنها از نزدیک جنگ و لهیب آتش آن را لمس کرده بودند در سنگر ادبیات با سلاح قلم در راستای دفاع از ارزشهای جنگ هشت ساله ایستادگی کردند تا امروز ادبیاتی فخیم و بالنده در حوزه دفاع مقدس را شاهد باشیم.
محمدرضا بایرامی یکی از نویسندگانی است که به عنوان نویسنده دفاع مقدس شناخته میشود و نام وی با آثار دفاع مقدس همراه است. این نویسنده یکی از همان نویسندگانی است که سلاح قلم به دست گرفته تا با استفاده از ادبیات، ارزشهای دوران دفاع را به نسل امروز که آن دوران را ندیده و لمس نکردهاند، منتقل کند.
بایرامی این بار با نگارش رمان روایی «خط تماس» وارد بازار کتاب شده است. اثری متفاوت که خواندن آن فرصتی است که میتواند برای اهالی ادبیات مغتنم باشد. بایرامی که قلمی مختص به خود دارد و خوانندگان آثارش با آن آشنا هستند در این اثر نیز سعی کرده امضای خود را حفظ کند و مخاطب را با خود همراه کند.
«خط تماس»، روایت دو روز پایانی زندگی پرافتخار سردار شهید حاج احمد کاظمی است که بایرامی با ظرافتی قابل تامل از این دو روز که شاید اتفاق ویژهای در آن رخ نداده باشد داستانی ۲۵۱ صفحهای ساخته که نه تنها خواننده را خسته نمیکند بلکه برای رسیدن به آخرین صفحه و حادثهای که وی از آن با خبر است مشتاقتر میشود.
این اشتیاق ریشه در نحوه و لحن بایرامی دارد، وی از حادثهای که فرجامش بر خواننده (در صورتی که خواننده با سرگذشت شهید کاظمی آشنا باشد) آشکار است اثری در خور توجه خلق کرده است.
وی در این رمان که زمان اصلی آن خطی است، رفت و آمدهای زمانی را ایجاد کرده و خواننده را به دل خاطرات شهید کاظمی برده و غیر مستقیم شخصیت شهید کاظمی و مسیری که این شهید والا مقام برای دستیابی به آن طی کرده را با استفاده از شکست در زمان اصلی برای مخاطب روایت میکند.
شاید از این جهت بتوان گفت که این کتاب یک تاریخ شفاهی یا زندگینامه صرف نیست زیرا بایرامی قدرت تخیل خود را در کنار قوت خیال مخاطب به کار بسته و با استفاده از آنها مطالبی را خلق کرده که برخی شاید در عالم واقع وجود نداشته و یا کسی از آنها با خبر نباشد(حدیث نفس شهید کاظمی با خودش یا خلوتهای وی از این دست است) ولی هیچکدام از متن اصلی که خاطرات راوی کتاب است بیرون نزده و موجب برهم خوردن یکپارچگی متن نشده است.
شخصیتهایی که در این اثر به خواننده معرفی میشود و شاید وی را مشتاق کند تا در ارتباط با آنها مطالعه داشته باشد از دیگر نقاط قوت «خط تماس» است. شهید خرازی، شهیدان مهدی و حمید باکری و … از جمله این شهدا است.
نحوه بیان و لحنی که بایرامی برای روایت خاطرات و موقعیتها استفاده کرده دلنشین است و موجب خستگی خواننده نمیشود. استفاده از رفت و برگشتهای زمانی به قدری خوب از آب درآمده که خواننده متوجه آن نخواهد شد. این مسئله حتی در نمایان کردن شخصیت اصلی یعنی شهید کاظمی نیز لحاظ شده و خواننده کمتر نامی از شهید کاظمی را خواهید دید و جرعه جرعه پی به شخصیت اصلی میبرد.